De zon gaat onder voor het plan van voormalig minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers om Schiphol te verkleinen. Op 12 juli oordeelde de Hoge Raad dat de overheid een speciale procedure volgens Europese regels moet volgen als ze wil bezuinigen op het aantal starts en landingen.
Na het zomerreces van het parlement zal de opvolger van Harbers, Barry Madlener, de hitte gaan voelen van verschillende belanghebbenden en omwonenden die geïnvesteerd hebben in zijn volgende stap. Het Huis van Afgevaardigden komt op 2 september weer bijeen.
Hoewel het wettelijk kader waarin de maatregelen van Harbers zouden zijn geïmplementeerd nu onhoudbaar is, blijven tegenkrachten in de publieke opinie druk uitoefenen.
De Maatschappelijke Raad Schiphol (MRS) heeft de nieuwe minister al opgeroepen om de belangen van omwonenden te beschermen nadat Madlener zei: "Ik ga hier niet zeggen dat Schiphol moet krimpen. Krimp is niet het doel van dit hoofdlijnenakkoord en is ook niet iets waar u mij op kunt afrekenen."
Het lijkt er echter op dat de meerderheid niet voor krimp is. Uit een peiling van De Telegraaf in 2023 bleek dat twee derde tegen krimp was. "Concurrentiepositie van ons land op het spel", luidde het artikel.
Waar Harbers voor het opstellen van zijn plannen een consultatie van de sector uit de weg ging, heeft Madlener gezegd dat hij aan het begin van het nieuwe parlementaire jaar uitgebreide gesprekken wil voeren met zowel coalitiepartijen als bredere stakeholders.
Tegen het einde van de coalitieonderhandelingen in mei konden PVV, VVD, NSC en BBB het niet eens worden over een gezamenlijke aanpak van het luchtvaartbeleid. Terwijl hun standpunten vaag blijven, lijkt Madlener zelf te staan voor zorgvuldige, pragmatische keuzes. Hij is bij uitstek geschikt om de feiten op een rij te zetten en daarbij alle relevante partijen te betrekken.
Ondertussen heeft de Europese Commissie de zaak bestudeerd en zal naar verwachting een definitief oordeel vellen over de vraag of het inkrimpen van Schiphol in overeenstemming zou zijn met bestaande luchtvaartovereenkomsten tussen de EU en de VS.
Met een luchtvaartindustrie die al €2,5 miljard bijdraagt aan de Nederlandse economie en met Schiphol zelf waar 68.000 mensen fulltime werken, zou elke poging tot inkrimping een ernstig domino-effect kunnen hebben op de economie.
Sterker nog, de gevolgen van minder activiteiten op de luchthaven zouden veel verder reiken dan de luchtvaartsector. Uit een rapport van economisch adviesbureau Cebr blijkt dat voor elke €1 die Schiphol bijdraagt aan de Nederlandse bruto toegevoegde waarde (BTW), het elders €1,17 extra oplevert.
In plaats daarvan moeten we naar de toekomst kijken voor duurzame oplossingen voor de langere termijn. Er moet meer geïnvesteerd worden in de vier belangrijkste innovaties uit de Luchtvaartnota 2020-2050, opgesteld door een van Harbers' voorgangers, voormalig minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen: navigatie- en communicatietechnologie, stillere motoren en efficiëntere vliegtuigen, duurzame brandstoffen en elektrisch en hybride vliegen.
Stakeholders moeten op zoek naar partnerschappen en samenwerking. Collectieve luchtvaartafspraken zijn te vaak over het hoofd gezien.
Afspraken zoals de gezamenlijke actie agenda, onderschreven door Nederlandse en internationale luchtvaartmaatschappijen, laten een collectieve visie zien op een duurzame toekomst van de luchtvaart, waarbij 31 partijen samenkwamen om hun tien concrete afspraken te presenteren aan de Tweede Kamer in april.
KLM benadrukte hun belangrijkste doel, "om samen met de politieke en overheidsinstanties te werken aan een gezamenlijke actieagenda op basis van onze 10 commitments visie die de Nederlandse luchtvaart schoner, stiller en sterker maakt voor ons allemaal, met behoud van goede verbindingen."
Dit soort groepen, waaronder denktanks, luchtvaartmaatschappijen, vrachtmaatschappijen, brandstofleveranciers, vakbonden en meer, zouden de focus moeten zijn van Madleners discussies.
Deskundigen moeten de kern vormen van elk nieuw luchtvaartbeleid, in plaats van een 'experimenteel', ideologisch en hardhandig streven naar vliegbeperkingen.
Het wordt tijd dat Schiphol zich aan de wet gaat houden en zich om de omwonenden bekommert: "constant aangrommend geweld van nog te laag over het dorp vliegend verkeer en langzaam afnemend lawaai bij het verder weggaand vliegtuig, maar 2 minuten later wéér het volgende vliegtuig boven ons". Het is NIET uit te houden in deze zomerse warmte met deuren en ramen dicht, door dit lawaai.
Mijdt de dorpskernen, vlieg eerder hoger en zorg dat alle start/ landingsbanen afwisselend gebruikt worden.